Pyłek pszczeli w życiu pszczół i pszczelarza

Pyłek pszczeli to naturalny produkt, który powstaje po przyniesieniu przez pszczoły do ula pyłku kwiatowego i zmieszaniu go z innymi składnikami. Jakie jest jednak jego zastosowanie i czy ma lepsze właściwości zdrowotne niż miód? Na czym polega pozyskiwanie pyłku pszczelego i co powinien o nim wiedzieć każdy pszczelarz?

Pyłek pszczeli i pierzga – co to jest?

Pyłek pszczeli to niewielkie, uformowaniu kulki, które są przynoszone do ula w specjalnych koszyczkach na tylnych nogach pszczół, nazywane profesjonalnie obnóżami. Pszczoły zbierają pyłek kwiatowy, następnie mieszają go z odrobiną miodu, nektaru, śliny, tworząc ten wartościowy produkt. Pyłek kwiatowy, który jest głównym składnikiem, to męskie komórki rozrodcze produkowane przez kwiaty, dzięki którym jest możliwe wydawanie owoców, nasion itd. Jest on również poza miodem podstawowym pokarmem dla pszczół, który zawiera białko, tłuszcze, sole mineralne, kwasy organiczne, witaminy i hormony.

Pyłek znoszony do ula jest przeznaczany na bieżące pożywienie oraz na zapasy. Jedna rodzina pszczela może w ciągu roku pozyskać nawet 40 kg pyłku. Świeży pyłek kwiatowy jest składany do komórek warstwami, ubijany wydzieliną gruczołów ślinowych oraz pokrywany miodem – następuje proces fermentacji w temp. ok 30 stopni C, dzięki któremu powstaje pierzga. Jest ona spożywana  jesienią, późną zimą i wczesną wiosną, gdy brakuje jej w przyrodzie (w pozostałych miesiącach pszczoły spożywają pyłek pszczeli). Co istotne, ma ona wyższą wartość spożywczą, lepiej się przyswaja i cechuje się bogatszym składem chemicznym.

Pyłek pszczeli i pierzga – kiedy je spożywać?

Oba produkty pszczele są bardzo wartościowe, dlatego poleca się je zarówno osobom zdrowym w formie profilaktyki, jak i osłabionym, w celu poprawy stanu zdrowia. Mają one zbliżone do siebie wartości odżywcze, przy czym pierzga jest zdecydowanie bardziej skoncentrowana i łatwiej przyswajalna.

Pszczeli pyłek cechuje się dużą zawartością białka, dlatego poleca się go w czasie niedoborów, jako stały składnik diety wegańskiej, wegetariańskiej. Co ciekawe, regularne stosowanie pyłku np. do osłodzonych miodem napojów hamuje łaknienie.

Działa on również wzmacniająco na organizm, poprawiając odporność, uzupełniając braki makro i mikroelementów, jest pomocny w leczeniu anemii. Pyłki pszczele dodają również energii i poprawiają koncentrację oraz odtruwają organizm. Działają leczniczo w stanach zapalnych i pomagają we wczesnych stadiach nowotworów. Wzmacniają płodność i obniżają poziom tłuszczu i cholesterolu we krwi, hamują zmiany miażdżycowe.

W ich składzie znajdziemy witaminy z grupy E, B, C i beta-karoten. Znajdują się w nich także znaczne pokłady fosforu, potasu, magnezu, wapnia, sodu, żelaza, manganu, miedzi oraz cynku.

Jakie właściwości ma pierzga? Tak jak wspominaliśmy, wpływa podobnie na nasz organizm, przy czym efektywniej wzmacnia system odpornościowy i nerwowy, wpływając również pozytywnie w czasie zwiększonego wysiłku psychicznego. Jest ona jednak najbardziej ceniona za regulowanie układu pokarmowego. Pomaga także w dolegliwościach trawiennych, problemach z wątrobą, jelitami, żołądkiem czy woreczkiem żółciowym.

Pyłek pszczeli i pierzga – stosowanie, dawkowanie

Jeśli znacie już zastosowanie pierzgi i pyłku, warto poznać wskazówki dotyczące ich stosowania. Do najbardziej popularnych metod spożywania pyłku należy łączenie go z miodem bądź z innym pożywieniem o słodkim smaku. Mieszając go z miodem, konfiturami oraz tym podobnymi produktami, należy zachować proporcję 1:1 bądź 1:4. Ważne jest rozdrobnienie pyłku, by nasz organizm mógł go lepiej przyswoić. W kwestii ilości, zaleca się przyjmowanie go 3 razy dziennie ok. pół godziny przed większym posiłkiem w ilościach całkowitych 30-40 g dziennie dla osoby dorosłej.

Pierzgę pszczelą stosujemy podobnie jak pyłek. Można przyjmować ok. jedną łyżeczkę dziennie, by zregenerować organizm i poprawić jego odporność. Pierzga może być również spożywana w wodzie – należy ją rozpuścić 10 godzin przed wypiciem, co zwiększa jej działanie. Dzienne spożycie powinno oscylować maksymalnie w granicach 30-40 g.

Jak pozyskać pyłek pszczeli ?

Pyłek pszczeli i pierzga mogą być pozyskiwane w każdej pasiece. Takie działania przynoszą dwa najważniejsze skutki – pszczoły pracują nawet o 20-30% intensywniej, a dzięki sprzedaży bardziej kosztownych produktów pszczelich, poprawia się sytuacja ekonomiczna w naszej pasiece. Możemy rozpocząć pozyskiwanie pyłku pszczelego już na przełomie kwietnia i maja, kontynuując je aż do lipca w zależności od siły rodziny, pogody oraz stanu pożytków.

Urządzeniami do pozyskiwania pyłku są poławiacze pyłku pszczelego, które różnią się miedzy sobą umiejscowieniem, charakteryzując się jednak zbliżoną metodę działania. Jak działają poławiacze? Umieszczone w miejscu, w którym pszczoły przedostają się do ula, strącają z ich odnóży pyłek kwiatowy, który trafia do specjalnych szuflad nazywanych zbiornikami. Należy je wyjmować nawet kilkukrotnie w ciągu dnia, ponieważ pyłek jest bardzo wrażliwy na pleśnie oraz zawilgocenie.

Poławiacz pyłku – budowa zależy od jego rodzaju. Jednak zasadniczo każde z urządzeń składa się z:

• urządzenia strącającego obnóża pyłkowe,
• siatki oddzielającej pszczoły od pyłku,
• zbiornika, w którym zbierają się obnóża.

Na dzień dzisiejszy stosuje się 3 popularne rodzaje – wylotowy, dennicowy i powałkowy. Poławiacz do pyłku wylotowy zawiesza się na wylocie ula. Szuflada może być umiejscowiona z przodu, z boku bądź na zawiasach. Przy tych poławiaczach pszczelarz musi przebywać cały czas w pasiece, pilnując, by nie dopuścić do uduszenia się rodziny podczas lotu trutni. Poławiacz pyłku dennicowy jest umieszczany na dennicy pod ramkami, mogąc być nawet wykorzystywanym jako podkarmiaczka. Jest wolny od wad poławiacza wylotowego.

Poławiacz pyłku powałkowy jest jednym z najnowocześniejszych urządzeń, wymagającym od bartnika minimum zabiegów przy świetnej efektywności. Umieszcza się go przy otwartym wylocie dolnym, dzięki czemu pyłek jest bardzo czysty i można go stosować przez długi okres czasu.

Po pozyskaniu pyłku pszczelego należy dodatkowo przeprowadzić kilka zabiegów, które umożliwią jego późniejszą sprzedaż. Kluczowym momentem jest jego osuszenie i oczyszczenie, od których rozpoczynamy cały proces.

Suszenie można wykonać w specjalnych suszarkach z ustawioną przez nas temperaturą bądź używając promiennika podczerwieni w ściśle kontrolowanym czasie. Nie wolno go suszyć na słońcu, gdyż niszczy ono wiele cennych składników.

Pyłek po wysuszeniu należy oczyścić stosując nawet suszarkę do włosów czy powietrze z wentylatora. Jeśli planujesz pozyskiwać znaczne ilości tego produktu pszczelego, niezbędna będzie wialnia do pyłku, która pozwoli na ustawienie prędkości oczyszczania i poprawi efektywność działań. Pamiętajmy również o odpowiednim przechowywaniu, które powinno odbywać się w pojemnikach szczelnych, bez dostępu powietrza i nasłonecznienia.

Pyłek pszczeli i pierzga – bogactwo pszczół i pszczelarza

Zarówno pyłek, jak i pierzga są źródłem wielu mikro i makroskładników mających drogocenny wpływ na zdrowie pszczół oraz ludzi. Z tego powodu pszczelarze coraz chętniej pozyskują go za pomocą poławiaczy dostosowanych do typu uli oraz ich możliwości. Daje to wymierne korzyści, ale zawsze powinno być przeprowadzane z umiarem i znajomością sztuki bartniczej, by nie zaszkodzić pasiece, dbając o jej prawidłowy rozwój.