Sposoby wytapiania wosku

Wosk pozyskuje się w każdej pasiece. Jest on potrzebny do produkcji węzy. Bez względu na to, czy produkowana jest ona we własnym gospodarstwie i obieg wosku ma charakter zamknięty, czy też pasiecznik korzysta z usług zewnętrznego podmiotu, korzystnie finansowo jest mieć przynajmniej część surowca pochodzącą z własnych zasobów. Przygotowuje się go w postaci oczyszczonych sztab, co znacznie ułatwia jego dalszą obróbkę. Ewentualną nadwyżkę można przeznaczyć na inne cele takie jak na przykład wyrób świec.

Słoneczna topiarka wosku

Najbardziej podstawowym urządzeniem do pozyskiwania wosku jest topiarka słoneczna. W okresie gdy owady produkują duże ilości wosku warunki pogodowe na ogół pozwalają na jej wykorzystanie. Topiarka słoneczna składa się ze skrzyni, tacy, zbiornika na wosk oraz szyby przez którą słońce nagrzewa wnętrze topiarki. Uzyskiwana w nim temperatura przekraczać może 100°C w upalne dni, co eliminuje w wosku część patogenów. Jeżeli jednak ma on trafić do produkcji węzy, to i tak niezbędna jest jego dalsza obróbka termiczna w autoklawie. Topiarki słoneczne najczęściej umieszcza się bezpośrednio na pasieczyskach. W ten sposób każda pozyskana z uli, choćby najmniejsza porcja wosku, może szybko trafić do przetopienia. Może to być na przykład wosk pozyskany z ramek pracy czy dzikiej zabudowy tworzonej przez pszczoły w wolnych przestrzeniach uli.

Silne rodziny w okresie dużej dostępności nektaru w szczycie sezonu bardzo często zabudowują przestrzeń pomiędzy ramkami poszczególnych kondygnacji. Dzieje się to zwłaszcza wtedy, gdy kolejne korpusy dodawane są zbyt późno. To także wartościowe źródło wosku o bardzo wysokiej jakości. Topiarka słoneczna powinna stać w pełnym nasłonecznieniu. Dzięki temu urządzenie to może uzyskać najwyższą możliwą efektywność pracy. Powinno być usytuowane tak, by promienie słoneczne trafiające na szybę (w niektórych modelach wykorzystuje się pleksę) miały kąt prosty lub maksymalnie zbliżony do prostopadłego. Jednocześnie dostęp do niej powinien być łatwy i szybki. Pozornie małe fragmenty dzikiej zabudowy czy też inne kawałki wosku w skali sezonu przełożą się na ilość liczoną w kilogramach. Przy rosnących cenach węzy ważne jest by wykorzystywać jak najlepiej cały dostępny do jej produkcji surowiec.

Topiarka wosku gazowa

To urządzenia na których pracować można w dowolnym okresie roku. W wielu pasiekach, gdzie wykorzystuje się topiarki słoneczne dodatkowo także wytapia się wosk na inne sposoby, choćby przy pomocy urządzenia w którym źródłem ciepła jest spalany gaz. Szybkość z jaką następuje proces pozyskiwania wosku z wkładu determinuje kilka czynników. Znaczenie ma wielkość urządzenia, to jak i czy w ogóle jest wyizolowane oraz moc grzewcza palnika i jej stosunek do wielkości zasobnika. Także kompozycja wkładu nie pozostaje bez znaczenia na uzysk surowca do produkcji węzy czy świec. Można zakładać, że większe urządzenia mają wyższą bezwładność cieplną. Wymagają dłuższego okresu ogrzewania by ich wnętrze osiągnęło wymaganą temperaturę do rozpuszczenia woskowych elementów złożonych w ich wnętrzu. Jednak stosowane palniki, ich wielkość oraz sposób regulacji mocy także odgrywają tu kluczowe znaczenie. Topiarki gazowe najczęściej budowane są z blachy nierdzewnej. Aby poprawić jej właściwości termoizolacyjne można pokrywę topiarki okryć kilkoma warstwami materiału izolującego, np. koca. Tu właśnie dokonuje się bowiem największa utrata ciepła. Izolowanie ścian bocznych nie daje już równie dobrego efektu, a ponadto jest ryzykowne. Płomień wydobywający się palnika czy taboretu grzewczego mógłby dosięgnąć go i wywołać jego zapalenie. Dlatego, jak zawsze, najważniejszy jest zdrowy rozsądek.

Modele topiarek gazowych dostępne w ofercie firmy Łysoń zbudowane są tak, że docieplanie ich nie jest konieczne. Rozmiar urządzeń i źródło ciepła są ze sobą kompatybilne. Wspomniany zabieg pozwala jednak przyspieszyć nieco pracę. Ma to większe znaczenie przy rozgrzewaniu pierwszego wsadu. Każdy kolejny, gdy woda w topiarce jest już gorąca, roztopi się znacznie szybciej. Topienie wosku przy pomocy sprzętu ogrzewanego gazem najlepiej jest realizować w pomieszczeniu przewiewnym. To nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale i funkcjonalności. Podczas spalania gazu powstaje pewna ilość wilgoci. Jej szybkie odprowadzenie poza pomieszczenie jest dość istotne. Zwłaszcza, że dodatkowa ilość pary wodnej pochodzić będzie z wody w urządzeniu. Z niej powstaje para wodna, która topi wosk złożony w koszu i w dużej mierze oczyszcza ramki z patogenów. Dlatego też takie urządzenia często określa się mianem topiarek parowych. Niektóre z nich są jednak zasilane elektrycznie.

Topiarka do wosku elektryczna

Wydzielanie wilgoci do powietrza spowodowane spalaniem gazu można ograniczyć za pomocą topiarki zasilanej elektrycznie. To urządzenia najbardziej komfortowe w użyciu. Dzięki zasilaniu elektrycznemu można je używać niemal w każdym pomieszczeniu, które jest wyposażone w gniazdko. Topiarki takie zasilane są standardowym prądem o napięciu 230V, rzadziej 400V. Ich zapotrzebowanie na moc nie przekracza z reguły 3 kW. Oferują one także najlepsze możliwości zarządzania pracą urządzenia a więc i procesem wytapiania wosku. Posiadają regulacje, które sprawiają, że topienie postępuje w sposób spełniający wymogi sytuacji i oczekiwania użytkownika.

Topiarki elektryczne marki Łysoń mają najczęściej postać pokryw grzejnych nakładanych na stół do odsklepiania. Czyni to topienie odsklepin bardzo komfortowym. Po zakończeniu ekstrakcji miodu i odczekaniu aż ten oddzieli się od wosku z zasklepu i po przecedzeniu przez sito we dnie stołu znajdzie swą drogę do zaworu spustowego w jego dnie, pokrywa jest instalowana na nim od góry. Urządzenie do odsklepiania plastrów z miodem przemienia się w ten sposób w topiarkę wosku. Uzyskany produkt jest najwyższej jakości. To samo można też powiedzieć o uzyskanym z odsklepin miodzie – jest on bardzo aromatyczny i do niektórych celów, jak na przykład wyrób miodów pitnych zdaniem wielu pszczelarzy, nadaje się najlepiej. Zasilane prądem są też sterylizatory miodu lub specjalne topiarki których konstrukcja ułatwia wyrób świec.

Separacja miodu od wosku i prasy do wosku

Firma Łysoń wprowadziła do swej oferty handlowej dość innowacyjne rozwiązanie. Jest nim urządzenie do wytopu wosku z rusztem wodnym. Posiada ono zasilanie elektryczne. Podgrzewany jest płaszcz – zapotrzebowanie na moc wynosi tu 4,5 kW oraz grzałka rusztu – 7,5 kW. Prądem w tego typu urządzeniach napędzane są także pompy. Czynnikiem grzewczym jest tu mieszanka wody i glikolu. To urządzenie profesjonalne, wydajne, przeznaczone dla większych pasiek. Właścicieli tych amatorskich, hobbystycznych gospodarstw pasiecznych być może zainteresuje prasa do wosku. Ma ona konstrukcję taką jak urządzenia do zgniatania owoców. W perforowany cylinder od góry wchodzi tłok. Wyciskanie miodu z wosku następuje więc dzięki sile ludzkich mięśni.

Pozyskiwanie wosku ma sens ekonomiczny. Pszczelarz dysponujący surowcem do wyrobu węzy może wejść w jej posiadania znacznie taniej. Korzystanie z węzy wyprodukowanej z własnego wosku, czy to we własnym zakresie czy poprzez powierzenie go profesjonalnemu zakładowi produkcyjnemu, jest elementem dbałości o zdrowotność pasieki. Sposobów na wytapianie wosku jest wiele. Każdy pasiecznik powinien sam zdecydować który z nich jest w jego gospodarstwie najwłaściwszy.