Pszczele domy, czyli ule, to podstawowy i niezbędny produkt, w jaki zaopatruje się każdy pszczelarz. Dobry ul zapewnia rodzinie pszczelej idealne warunki do rozwoju, a pszczelarzowi umożliwia bezproblemowe wykonywanie niezbędnych zabiegów oraz odebranie produktów wytworzonych przez jego podopieczne.
Na rynku dostępne są ule wykonane z różnych materiałów, tj. z drewna, styropianu, poliuretanu, styroduru, rzadziej z plastiku, słomy, trzciny lub sitowia. Pierwsze dwa typy zdecydowanie dominują w pasiekach.
Dziś skupimy się na zaletach i wadach uli styropianowych, podpowiemy, jak o nie dbać, czym czyścić, czy można je malować, jak zapewnić w nich pszczołom dobrą wentylację oraz gdzie najlepiej je zakupić i ile kosztują.
Ule styropianowe firmy Łysoń to tak zwane stojaki, czyli ule wielokorpusowe, składające się z kilku kondygnacji nazywanych korpusami. W ulach tego typu w głównym korpusie znajduje się gniazdo, gdzie matka pszczela czerwi, natomiast w nadstawkach pszczoły magazynują miód. Piętrowanie korpusów daje nieograniczone możliwości rozbudowy ula.
Elementy ula styropianowego
Ul styropianowy w podstawowej konfiguracji składa się ze:
- stojaka
- dennicy (niskiej lub wysokiej) – stanowi dno ula. W dennicy znajduje się otwór wylotowy oraz otwory wentylacyjne.
- korpusu gniazdowego
- nadstawki/nadstawek – nazywanych inaczej korpusami nadstawkowymi
- powałki – zabezpiecza gniazdo pszczele od góry oraz stanowi istotny element pozwalający na regulowanie przepływu powietrza w ulu.
- daszka.
Dodatkowymi elementami ula styropianowego mogą być np.:
- pierścienie dystansowe – służą do zwiększenie przestrzeni między korpusami ula.
- poławiacze pyłku
- podkarmiaczki
- powałko-podkarmiaczki
- warto pamiętać również o pasach spinających, zwłaszcza, jeśli wędrujemy z pszczołami.
Typy uli styropianowych
Ule styropianowe dostępne są w różnych wymiarach. Mówimy tutaj o podziale na typ ula, a jego wyznacznikiem jest rozmiar ramek, w których znajdują się plastry pszczele.
Typ ula | Wymiary ramki | |
gniazdowa | nadstawkowa ½ | |
Wielkopolski | 36×26 cm | 36×13 cm |
Wielkopolski 12-ramkowy | 36×26 cm | 36×13 cm |
Dadant | 43,5×30 cm | 43,5×14,5 cm |
Langstroth | 43,5×23 cm | 43,5×11,5 cm |
Warszawski zwykły | 24×43,5 cm | Jako nadstawka pasuje korpus wielkopolski 12-ramkowy ½ |
Warszawski poszerzany | 30×43,5 cm | Jako nadstawka pasuje korpus wielkopolski 12-ramkowy ½ |
Ostrowskiej | 36×23 cm | 36×23 cm (w tym typie ula nadstawka jest taka sama jak korpus gniazdowy) |
Apipol | 43,5×11,5 cm | 43,5×11,5 cm (w tym typie ula nadstawka jest taka sama jak korpus gniazdowy) |
Jako nastawkę można wykorzystać zarówno cały korpus, jak i półkorpus (oznaczony jako ½) mieszczący niższe ramki. W niektórych typach uli korpusy gniazdowe i nadstawkowe są takie same.
Zalety uli styropianowych
1. Ul styropianowy jest lekki.
To daje im przewagę nad ulami drewnianymi, szczególnie w pasiekach wędrownych, w których ule wraz z pszczołami są transportowane kilka razy w roku na różne pożytki. Oprócz całych uli, przewozi się korpusy z ramkami z miodem, aby go odwirować. Ciężar ula ma również znaczenie w pasiekach stacjonarnych – przecież podczas przeglądów rodzin pszczelich dźwigasz kilkadziesiąt, a nawet kilkaset korpusów wraz z ramkami i ich zawartością. Najpopularniejszy ul wielkopolski w podstawowej konfiguracji waży zaledwie ok. 9-10 kg. Korpusy uli styropianowych firmy Łysoń posiadają uchwyty do przenoszenia, co również ułatwia pracę.
2. Ciepłochronność
Współczynnik przewodnictwa cieplnego styropianu wynosi tylko 0,04 W/m2×K (dla drewna ta wartość wynosi 0,12-0,14). Oznacza to, że ściany ula styropianowego nie muszą być grube, aby zapewnić ciepło rodzinie pszczelej podczas zimowli oraz uchronić je przed nadmiernym nagrzaniem w lecie. Ściany korpusów wykonanych z utwardzonego styropianu mają grubość ponad 3 cm. Aby ul drewniany zapewnił takie same właściwości termiczne, jego ściany musiałby mierzyć kilkanaście cm.
3. Trwałość i odporność na czynniki atmosferyczne
Styropian, z którego wykonywane są ule firmy Łysoń są niezwykle odporne na zgniatanie. Ustawianie ciężkich korpusów (np. korpus Dadanta wypełniony ramkami z miodem może ważyć nawet ponad 20 kg) jeden na drugim na pasieczysku oraz przed miodobraniem w żaden sposób im nie zaszkodzi. Obecnie producent uli styropianowych dodatkowo wzmacnia korpusy wręgami. W kontekście trwałości istotne jest również to, że ule styropianowe wytrzymają w dobrej kondycji bez konserwacji kilkanaście lat. Jednak ze względów estetycznych ule można odświeżyć, czyli pomalować po ok. 6-7 latach. Zaniechanie tego zabiegu nie wpłynie jednak negatywnie na żywotność ich konstrukcji.
4. Łatwość czyszczenia i odkażania uli styropianowych
Ul styropianowy można bardzo łatwo umyć ciepłą wodą z dodatkiem delikatnych środków czyszczących, np. szarego mydła. Do dezynfekcji polecany jest 2-3% roztwór sody kaustycznej.
5. Łatwość naprawy lub wymiany uszkodzonego elementu ula styropianowego
Niewielkie ubytki w ulach styropianowych można zakleić klejem polimerowym (do nabycia w sklepach budowlanych). W razie większych uszkodzeń można wymienić cały element, np. korpus.
6. Styropian jest bezpiecznym materiałem do budowy uli
Styropian używany do wyrobu uli jest materiałem całkowicie bezpiecznym jeśli chodzi o produkcję żywności, nie ulega bowiem rozkładowi i nie wydziela żadnych szkodliwych substancji.
Czym malować ule styropianowe?
Ule wykonane ze styropianu można malować farbami przeznaczonymi na zewnątrz, np. silikonowo-akrylowymi. Firma Łysoń posiada w swojej ofercie specjalną farbę do uli, która nie szkodzi pszczołom. W ofercie firmy Łysoń dostępne są również ule niemalowane. Nie powinniśmy ich jednak pozostawiać w stanie „surowym”, ponieważ niezabezpieczony styropian ulega degradacji – żółknie i kruszy się.
Gdzie najlepiej kupić ule styropianowe?
Najlepiej jest zaopatrzyć się w nowe ule styropianowe, zwłaszcza, jeśli chcesz skorzystać z refundacji na ich zakup. Poza tym, firma Łysoń udziela 2-letniej gwarancji na ule wykonane ze styropianu. Jeśli jednak zdecydujesz się na zakup używanych uli, pamiętaj o odkażeniu, zanim zasiedlisz w nim pszczoły, aby nie przenieść groźnych chorób do swojej pasieki.
Ile kosztuje ul styropianowy?
Cena nowego ula styropianowego wynosi ok. 330-400 zł. Kompletny nowy ul styropianowy wielkopolski niemalowany kupisz już za 327 zł. Za ten sam ul pomalowany przez producenta zapłacisz 359 zł.