Your cart
W koszyku nie ma jeszcze produktów
Pierwsze miodobranie to bardzo emocjonujący moment i zapada w pamięć na długie lata, a nawet na zawsze. To wynagrodzenie za ciężką pracę i wszelkie trudy związane z założeniem pasieki i opieką nad pszczołami.
Kiedy wykonać miodobranie?
Termin miodobrania uzależniony jest od bazy pożytkowej w okolicy oraz od przebiegu pogody w danym sezonie, a nawet od rasy pszczół. Zazwyczaj jest to okres od maja do września.
Zanim zaczniemy wirować
Dwa dni do nawet kilku godzin przed miodobraniem (w zależności od siły rodziny) warto założyć do uli przegonki pomiędzy korpus gniazdowy a miodnię. Na rynku dostępne są gotowe pierścienie dystansowe z zamontowanymi przegonkami lub można kupić samą przegonkę i samodzielnie zamontować ją w powałce. Dostępne są różnego rodzaju konstrukcje, np. przegonka Portera, przegonka 8-wylotowa, przegonka plastikowa, przegonka narożna czy w kształcie rombu. Przegonka umożliwia przejście pszczołom tylko w jedną stronę, tzn. z miodni do rodni. Dzięki temu korpus miodowy pozostanie wolny od pszczół i podczas wyjmowania z ula ramek z miodem, aby je odwirować, można zaoszczędzić czas przeznaczony na omiatanie pszczół. Oczywiście może się zdarzyć, że pojedyncze robotnice pozostaną na plastrach, ale korpus nie będzie pełny pszczół tak jak w przypadku niezastosowania przegonek.
Aby wyjąć z ula ramki poszyte miodem, niezbędny będzie standardowy sprzęt, z jakim udajesz się do pasieki podczas przeglądów, tj. podkurzacz, dłuto, zmiotka, kombinezon pszczelarski. Przyda się też rojnica lub transportówka o takim rozmiarze, aby mieściła typ ramek znajdujących się w ulu. Do transportu ramek możesz użyć też wolnego korpusu.
Pamiętaj, aby wybierać ramki:
- niezawierające czerwiu,
- zasklepione w ⅔ lub w połowie (niższe ramki nadstawkowe),
- możesz wykonać „próbę kapania” (określaną czasem jako „próbą potrząsania”). Chwyć ramkę, a drugą ręką uderz w dłoń trzymającą ramkę. Jeśli z plastra nie wypływa nakrop, możesz przeznaczyć go do miodobrania,
- nie należy zabierać pszczołom wszystkiego miodu (pozostawić ok. 1-3 ramki, w zależności od jej wielkości i siły rodziny oraz pożytku), a jeśli to jest ostatnie miodobranie w roku i w okolicy nie ma zbyt wielu pożytków, pszczoły należy podkarmić.
Jeśli odbierzesz niedojrzały miód, tzn. taki, który zawiera zbyt dużo wody, może szybko sfermentować. Zawartość wody w miodzie możesz sprawdzić refraktometrem. Miód nie powinien przekraczać 20% jej zawartości. Bardzo często krajowy miód ma nawet mniejszą zawartość wody (15-17%). Wyjątkiem jest miód wrzosowy, który może zawierać więcej wody, do 23%.
Jak przygotować się do miodobrania?
Najważniejszy jest niezbędny sprzęt (odsklepiacze, miodarka, odstojniki, sita itp.) oraz pomieszczenie, w którym będziesz wirował miód. Nie należy miodu wirować na otwartej przestrzeni, aby nie wywoływać rabunków. Najlepiej jest, gdy pracownia znajduje się w niedalekiej odległości od pasieki, jednak przy odpowiednim transporcie miodobranie może odbywać się w innym, oddalonym miejscu. Oczywiście, pomieszczenie, które posłuży nam do ekstrakcji miodu, powinno być czyste i zabezpieczone przed dostępem owadów. O wymogach pracowni pasiecznej napiszemy w kolejnym odcinku cyklu o zakładaniu pasieki.
Na miodobranie należy wybrać ciepły, bezwietrzny dzień, kiedy nie ma zagrożenia, że może wystąpić np. burza. Miodobranie najlepiej wykonać w godzinach dopołudniowych – wtedy większość zbieraczek jest w terenie.
Najważniejszym urządzeniem niezbędnym podczas miodobrania jest oczywiście miodarka (więcej o miodarkach pisaliśmy tutaj→ https://lyson.com.pl/artykuly-pszczelarskie/2019/11/28/miodarka-na-miare-potrzeb/). Przed wirowaniem należy ją dokładnie umyć i wysuszyć. Pamiętaj o zaworze spustowym, jeśli jest zamontowany, że on także wymaga czyszczenia.
Pod kranikiem umieszczamy pojemnik na miód – koniecznie przeznaczony do kontaktu z żywnością, np. wiaderko plastikowe lub ze stali nierdzewnej. Nie zapomnij założyć na niego sito, aby wyłapać drobne zanieczyszczenia, jak np. drobinki zasklepów, odnóża czy martwe pszczoły.
Mamy więc już przygotowaną pracownię i sprzęt, a ramki z miodem przenieśliśmy do pracowni. Kolejnym krokiem jest odsklepienie komórek z miodem. Można użyć tzw. widelca lub specjalnego noża do odsklepiania. Pracę ułatwi też wanienka i stojak do odsklepiania.
Ważne! Należy odsklepić tyle, ramek, ile mieści się w miodarce. Nie odsklepiaj ramek „na zapas”, ponieważ po usunięciu wosku miód zacznie wypływać z komórek.
Ramki o podobnej masie układaj w miodarce naprzeciwko siebie, aby miodarka podczas wirowania była stabilna. Wirowanie zaczynaj od mniejszych obrotów, stopniowo je zwiększając, aby nie wyłamać plastrów z ramek.
Po skończeniu jednej strony, ramki odwracamy na drugą stronę i powtarzamy czynność (dotyczy to miodarki diagonalnej, czyli takiej, w której ramki ustawione są płaszczyznami prostopadle do promienia wirówki).
Po odwirowaniu kilku ramek otwórz zawór spustowy, aby miód mógł wypłynąć z miodarki i przez sito trafić do odstojnika. Kontroluj ten proces, ponieważ sito może wymagać udrożnienia.
Pamiętaj o zabezpieczeniu miodu pokrywką, aby nie chłonął wilgoci z otoczenia oraz aby nie przedostały się do niego zanieczyszczenia, np. niepożądane owady.
Po skończonym wirowaniu plastry powinny zostać odniesione do uli do osuszenia – oddajemy je więc rodzinom, którym je odebraliśmy.
Ostatnim etapem miodobrania jest sprzątanie. Natomiast miód przed rozlaniem do słoików powinien postać w wiaderku lub odstojniku 2-3 dni po to, by wszystkie zanieczyszczenia, których nie wyłapało sito, mogły zgromadzić się na górze w tzw.: szumie, czyli piance powstałej na powierzchni miodu. Takie zanieczyszczenia można potem łatwo zebrać.
Zasklepy możemy przetopić, podać pszczołom lub wykorzystać w inny sposób – jeśli jednak nie mamy pomysłu co z nimi zrobić, to powinny zostać zakopane.
Co zrobić, gdy dojdzie do rabunku podczas miodobrania?
Zwłaszcza w przypadku późniejszych miodobrań (kiedy w okolicy nie ma już zbyt wielu pożytków), istnieje ryzyko rabunku – pszczoły wykradają miód innej rodzinie lub z ramek, które odebraliśmy. W takiej sytuacji należy przerwać pracę i wrócić do niej następnego dnia.
W kolejnym odcinku opiszemy wymogi pracowni pasiecznej.
Źródła:
K. Furso, Jak wykonać pierwsze miodobranie, „Jak zostać pszczelarzem?” (Wydanie specjalne „Pasieki”), 2017
S. Trzybiński, Jak robimy miodobranie? [w:] Wielki poradnik pasieczny, Bee & Honey Sp. z o.o. 2016