Uwaga! Nowe przepisy mogą pomóc pszczelarzom z UE w walce z fałszowaniem miodu!

Produkty pszczele, a szczególnie miód, od najdawniejszych czasów cieszyły się zainteresowaniem człowieka. Właściwości prozdrowotne jakimi się cechują, pozwalają na wykorzystane ich w profilaktyce medycznej wielu schorzeń. Jednak, aby miód oraz inne produkty pszczele mogły wykazywać się skutecznym działaniem profilaktycznym, muszą charakteryzować się wysoką jakością, która pozwala zagwarantować ich biologiczną aktywność.

W chwili obecnej, w dobie „społeczeństwa świadomego”, widać spotęgowanie zainteresowania produktami pszczelimi, określanymi mianem super żywności, czyli żywności nieprzetworzonej pochodzenia naturalnego. To żywność bogata w składniki odżywcze lub biologicznie czynne, która wykazuje korzystne działanie na organizm człowieka. Na przestrzeni kilku dekad, miód stał się najbardziej znanym spośród wszystkich produktów pszczelich. Z roku na rok obserwuje się znaczący wzrost popytu na ten pszczeli surowiec.

Miód - jeden z najczęściej fałszowanych produktów żywnościowych

Wzrastające zapotrzebowanie rynku na miód, spowodowało, że wiele podmiotów niezwiązanych bezpośrednio z branżą pszczelarską, zaczęło upatrywać w tym zjawisku możliwość uzyskania znaczących korzyści materialnych. Widoczna przewaga popytu miodu nad jego podażą, spowodowała wzrost importu tego surowca do Europy z obszaru krajów trzecich. Biorąc pod uwagę fakt, że miód to wyjątkowy produkt, który można bardzo łatwo zafałszować, a jednocześnie bardzo trudno na pierwszy rzut oka zidentyfikować jego autentyczność, zjawisko fałszerstwa miodów zaczęło przybierać na sile. Jak wynika z raportu COPA COGECA, europejskiej organizacji zrzeszającej rolnicze związki zawodowe i organizacje spółdzielcze, w tym pszczelarskie, aż blisko 46% miodów importowanych do Europy, to miody zafałszowane. Jak opisano w raporcie, główne obszary, z których miód o wątpliwej jakości trafia do obszaru unii europejskiej, to Chiny, Ukraina oraz Argentyna. Takie zjawisko wywiera negatywny wpływ zarówno na rodzime pszczelarstwo, które nie jest w stanie konkurować cenowo z miodem importowanym, ale także podważa wiarygodność europejskich pszczelarzy w oczach konsumentów. Warto wspomnieć, że obecny stan prawny opisany w stosownej dyrektywie określających jakość handlową miodu wprowadzanego na rynek UE i poszczególnych państw członkowskich, dalece odbiega od aktualnych możliwości, ochrony rynku miodu przed zjawiskiem zafałszowań tego surowca. Konieczne zatem stało się rozpoczęcie prac, polegających na zmianie niektórych zapisów dyrektywy miodowej 2001/110/WE, w taki sposób, aby można było skutecznie ograniczyć zjawisko zafałszowania miodów.

Zmiany na lepsze coraz bliżej!

Raport sporządzony przez COPA COGECA opisujący stan europejskiego pszczelarstwa oraz europejski rynek miodu, stał się podstawą do rozpoczęcia prac w ramach Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI), a w dalszej kolejności także Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), działających w Parlamencie Europejskim, w zakresie wstępnego przygotowania zmian legislacyjnych w zapisach dyrektywy miodowej, w postaci szeregu poprawek.

W wyniku wielomiesięcznych prac w komisjach oraz licznych konsultacjach, został wypracowany pewien zakres istotnych poprawek, które zostały przyjęte przez Parlament Europejski w tekście jednolitym, będącym dokumentem wyjściowym do dalszych negocjacji trójstronnych z Radą Europejską.

Warto w tym miejscu wspomnieć o tych najistotniejszych poprawkach, które pozwolą na ograniczenie niekorzystnego zjawiska fałszowania miodu:

• Poprawka dotycząca wskazania kraju lub krajów pochodzenia w kolejności malejącej z przodu opakowania, z wartościami procentowymi, z tolerancją 5%.

• Poprawka dotycząca przypadku opakowań zawierających mniej niż 30g miodu mieszanego pochodzenia, gdzie kraje pochodzenia mogą być wskazane na etykiecie przy użyciu kodu kraju ISO3166 alfa2

• Poprawka dotycząca uprawnienia KE do przyjęcia aktów ustanawiających zharmonizowane metody określania autentyczności i dokładnego pochodzenia miodu. Metody laboratoryjne mają pomóc właściwym instytucjom państwowym w śledzeniu pochodzenia miodu.

• Poprawka nakładająca obowiązek oznaczania każdej partii miodu trafiającego na rynek kodem innym niż pszczelarza, który byłby powiązanym z systemem identyfikowalności, umożliwiającym właściwym organom państw członkowskich prześledzić cały łańcuch dostaw miodu aż do pszczelarza. To bardzo istotna poprawka. Chodzi bowiem o wprowadzenie systemu: Traceability – identyfikowalność. Wprowadzenie obligatoryjnego systemu identyfikacji pszczelarza oraz podmiotów wprowadzających miód do obrotu, umożliwi tworzenie sytemu śledzenia surowca w całym łańcuchu dostaw, co pozwoli znacząco ograniczyć proceder fałszowania miodu.

• Poprawka, w której określony zostaje dozwolony poziom filtracji miodów. W tym miejscy należy wspomnieć, że mikrofiltracja miodów, stanowi nadmierną ingerencję w naturalne właściwości miodu, zmniejsza widmo pyłku kwiatowego, pogarszając tym samym właściwości miodu. Utrudnia to ustalenie pochodzenia geograficznego miodu w systemie śledzenia surowca, co ułatwia proces jego fałszowania. Należy jednocześnie odróżnić mikrofiltrację, jako zakazany proces technologiczny, od cedzenia miodu przez sito podczas jego pozyskiwania.

• Poprawka, która zakazuje stosowania próżniowego procesu odparowania wody z miodu. Należy zaznaczyć, że proces próżniowego odparowywania wody z miodu, powoduje jego degradację, poprzez obniżenie ilości związków aromatycznych i enzymatycznych. Ułatwia to proces fałszowania miodu.

Polscy pszczelarze skorzystają na zmianach

Postęp i dynamika zmian zachodzących w codziennym życiu sprawiły, że pewne zapisy legislacyjne utraciły przymioty spełniające przypisane im cele i wymagają korekty lub zasadniczych zmian. Choć proponowane zmiany mogą wzbudzać początkowo niepokój, to jednak po głębszej analizie pozwolą przynieść wymierne korzyści. Korzyści dla pszczelarza:

• Budowanie jasnej strategii „od pola do stołu”

• Wzmacnianie wiarygodności pszczelarza jako producenta naturalnej, zdrowej żywności

• Ochrona i wzmacnianie znaczenia pszczelarstwa europejskiego oraz krajowego

• Wzmacnianie zasad zrównoważonej konkurencji

• Tworzenie przejrzystych zasad w zakresie rynkowego obrotu miodem i produktami pszczelimi

• Ochrona konsumentów miodu i produktów pszczelich przed wyrobami o wątpliwej jakości.

• Wyeliminowanie nieuczciwych praktyk w zakresie fałszowania miodu i produktów pszczelich.

Podejmowane działania mają na celu ochronę europejskiego pszczelarstwa, jak również wzmocnienie europejskiego rynku miodu i produktów pszczelich. Jednak przede wszystkim powinny chronić konsumentów, upatrujących w produktach pszczelich szansy na zdrowe życie.