Pozyskiwanie pyłku pszczelego krok po kroku

Pyłek pszczeli jest cenionym przez konsumentów produktem pszczelim, który jest trudniejszy w uzyskiwaniu niż miód. Jakie są metody jego poławiania i jakie narzędzia będą niezbędne? Dowiedz się, jak pozyskiwać pyłek pszczeli krok po kroku, jeśli jesteś początkującym bartnikiem.

Odpowiednia pora i umiar

Pszczoły zbierają pyłek kwiatowy (inaczej męskie komórki rozrodcze) z roślin miododajnych – są to niewielkie elementy na pręcikach kwiatów, które umożliwiają ich zapylenie, prowadzące do wydania owoców. Pszczoły zbieraczki pozyskują pyłek, który transportują na trzeciej parze odnóży w formie kulek (pyłek zebrany do koszyczków zlepiony miodem z odrobiną nektaru). Co ciekawe, obnóża mogą zawierać aż 3-4 milionów ziarenek pyłku i aby go zebrać, owad musi oblecieć ok. 500 kwiatów. Pyłek kwiatowy stanowi skarbnicę witamin, mikro- i makroelementów, dlatego jest stosowany jako preparat prozdrowotny również dla ludzi. Jego kolor zależy od roślin, z jakich został pobrany. 

Pyłek pszczeli jest niezbędny do życia pszczołom, dlatego nie należy wyzbierać go w całości. Sezon na pozyskiwanie tego produktu trwa zazwyczaj od maja do lipca – od jednej rodziny pszczelej można pozyskać od 1 do 2 kg, w zależności od jej siły oraz zasobów pożytkowych w okolicy i warunków atmosferycznych. Jeśli będziemy zbierali pyłek jesienią, może dojść do wyjadania lub wynoszenia larw, zmniejszenia czerwienia i zaniku pracy pszczół. Poławiacze w sezonie opróżniamy codziennie wieczorem, gdy pszczoły nie będą latały już na pożytki. 

Co będzie potrzebne do poławiania pyłku?

Narzędziem do poławiania pyłku są przede wszystkim poławiacze pyłku:

• powałkowe – jeden z najnowocześniejszych poławiaczy, który wymaga minimum zabiegów. Umieszcza się go przy otwartym wylocie dolnym. Poławiacze powałkowe umożliwiają odbieranie pyłku co kilka dni bez względu na aktualne warunki pogodowe. Produkt jest dodatkowo wstępnie wysuszony i zawiera niewiele zanieczyszczeń w porównaniu do pozostałych. Do jego wad można zaliczyć znaczne zamieszanie wśród pszczół, które muszą przyzwyczaić się do obecności poławiacza. Problemem może być także nieprawidłowa wentylacja w ulu oraz składanie pyłku nie tylko w gnieździe, ale i na skrajnych ramkach.
• wylotkowe – poławiacz umieszcza się na wylocie ula, a szuflada znajduje się z przodu bądź z boku na zawiasach. Ten typ poławiacza wymaga stałej kontroli, by nie doszło do uduszenia się rodziny pszczelej podczas lotu trutni. Pszczelarz powinien pobierać pyłek nawet kilka razy dziennie.
• dennicowe – poławiacz umieszcza się na dennicy pod ramkami, stosowany jest także jako podkarmiaczka. Nie ma wad poławiacza wylotkowego, jednak należy pobierać z niego pyłek przynajmniej raz dziennie. W tym typie poławiacza mogą gromadzić się znaczne zanieczyszczenia, w tym fragmenty zmumifikowanego czerwiu czy martwe roztocza warrozy, dlatego należy dokładnie oczyszczać produkt.

Jak działa poławiacz? To specjalna płytka z otworami umożliwia powrót pszczół do ula, jednak ze względu na ograniczony rozmiar, owady strącają obnóża pyłkowe do specjalnie zaprojektowanych szuflad. Każdy powyższy model składa się zawsze z urządzenia do strącania obnóży pyłkowych, siatki, która oddziela i zabezpiecza surowiec przed owadami oraz komory zbiorczej, z której korzysta bartnik. 

Dodatkowo niezbędne są osuszacze i odpowiednie urządzenia do mrożenia. Suszenie pyłku pszczelego powinno odbywać się w temperaturze do 40 stopni C przez ok. 48 godzin, po czym oczyszcza się go i zamraża na 3-4 doby. Nie wolno suszyć pyłku na słońcu, gdyż jego promienie rozkładają wiele substancji czynnych biologiczne, szczególnie witaminy. Zamiast specjalnych suszarek można także użyć promiennika podczerwieni. Skąd pewność, że pyłek jest dobrze wysuszony? Tworzy on twarde, suche bryłki, których nie da się rozgnieść między paznokciami i nie zawiera więcej wody niż 3-6%.

Do suszenia pyłku można użyć:

• suszarki z szufladami o niewielkiej pojemności bądź większe modele np., ze stali nierdzewnej;
• komory dekrystalizacyjne – po wymianie szuflad można suszyć w niej pyłek.

Konieczne jest zaopatrzenie się w narzędzia do czyszczenia – mogą to być wialnia do pyłku pszczelego bądź zwykły wentylator. Mają one oczyścić produkt z części skrzydeł i innych drobnych zanieczyszczeń za pomocą strumienia powietrza. Zobacz, jak działa wialnia do pyłku pszczelego.

Jak przechowywać pyłek pszczeli

Pyłek pszczeli po wysuszeniu i zamrożeniu powinien być przechowywany w szczelnych pojemnikach, chroniących przed nadmierną wilgocią i szkodnikami. Pomimo tego należy go zużyć w przeciągu roku. Co ciekawe, pyłek pszczeli w temperaturze -20 stopni może być przechowywany nawet przez kilka lat, jednak po rozmrożeniu wymaga natychmiastowego spożycia. Według dostępnych informacji pyłek w miarę starzenia wzmacnia swoje działania antybakteryjne, jednak wciąż brakuje do tego wiarygodnych badań.

Ten produkt pszczeli może być również przechowywany w mieszaninie z cukrem w proporcji 1:1, ubijamy go w hermetycznie zamkniętym pojemniku, wysypanym u samej góry ok. 2 cm cukru. Taki pokarm można przechowywać w temperaturze pokojowej do 2 lat i podawać go pszczołom w razie potrzeby. 

Poławianie pyłku pszczelego krok po kroku:

1. Umieść wybrany poławiacz pyłku w ulach. Zobacz, jak zamontować poławiacz.
2. Wybierz pyłek z szuflad do wiader i wysusz go w odpowiednich suszarkach dopasowanych do jego ilości. Zobacz, jak wygląda proces suszenia pyłku.
3. Umieść pyłek w wialni, by go oczyścić. Zobacz, jak przebiega proces oczyszczania produktu pszczelego.
4. Zapakuj go do szczelnych pojemników (np. worki próżniowe) i umieść go w zamrażarce na kilka dni.
5. Wyjmij go i umieść w szczelnych pojemnikach przygotowane do spożycia bądź sprzedaży.

O tym pamiętaj

Jeśli chcesz pozyskać pyłek pszczeli, musisz często i regularnie opróżniać szufladki poławiaczy, gdyż produkt będzie się psuł i pleśniał, nie nadając się do użycia. Później konieczne jest przechowywanie go w suchym i ciepłym miejscu, do czasu jego wyschnięcia. 

Pyłek pszczeli na zdrowie i urodę

Pyłek pszczeli bywa często niedoceniany, jednak coraz więcej gospodarstw pasiecznych zaczyna go pozyskiwać, by zwiększać swoje dochody. Warto zaopatrzyć się w podstawowe narzędzia i dbać o regularność oraz poprawne wykonanie wszystkich czynności. Ten produkt działa nie tylko na zdrowie, ale również na urodę – jeśli nie uda nam się go zebrać w znacznej ilości, zawsze może posłużyć na własne potrzeby.